Nhật Bản được biết đến như 1 cường quốc về kinh tế trên thế giới và họ có cách riêng để tạo lên những giá trị to lớn như vậy. Cùng với anh chị em cán bộ nhân viên Hyundai by TC Motor, chúng tôi đã có chuyến đi Nhật Bản hè vừa qua. Lần này tôi đã học hỏi và cảm nhận được đất nước, con người và văn hóa của đất nước mặt trời mọc, dù thời gian lưu trú ở Nhật không nhiều.

Cơn mưa nhẹ tại Osaka chào đón chúng tôi, dù được cảnh báo có mưa lạnh trong những ngày ở Nhật nhưng tôi vẫn chủ quan không mang ô theo. Tôi mua tạm một chiếc ô ở cửa hàng Family Mart trong sân bay quốc tế Kansai ở Osaka với giá 746 yên, và nó có ích cho tôi suốt những ngày ở Nhật vì những cơn mưa ở Nhật những ngày này luôn đến bất chợt.

Đường xá ở Nhật thì tuyệt vời, những con đường được xây dựng cách đây vài chục năm nhưng vẫn giữ được nguyên giá trị của nó, không bụi bậm, không tiếng còi xe, không tắc đường và luôn chấp hành đúng tín hiệu đèn giao thông. Do là khách du lịch nên chúng tôi di chuyển từ chỗ này qua chỗ khác bằng xe ô tô 45 chỗ, được ngắm nhìn cảnh sắc bên đường, được đi khu cảng biển Osaka, được chiêm ngưỡng những hàng cây hạnh nhân được trồng rất nhiều dọc theo các con phố ở Nhật Bản. Đường phố ở Nhật được thiết kế để sử dụng cho nhiều chục năm sau đó, kể cả khi dân số và mật độ xe tăng lên thì đường phố vẫn đáp ứng được chứ không cần mở rộng hay sửa chữa thêm. Ở Nhật sử dụng xe ô tô tay lái nghịch nên di chuyển về phía bên trái, mỗi con phố dù ngắn hay dài đều có vỉa hè đủ rộng để đi bộ, và để xe đạp. Ở Osaka thì họ thiết kế các bãi đỗ xe rất nhỏ và thuận tiện, thường để được 4-6 xe nằm xen kẽ trên các con phố. Còn ở Tokyo thì các bãi đỗ xe thường ở dưới các hầm của các tòa nhà hoặc các bãi đỗ xe thông minh với diện tích khiêm tốn nằm rải rác trên phố, không thể tìm thấy chiếc xe nào đỗ dưới lòng đường như ở Việt Nam. Xe ô tô ở Nhật chủ yếu là những dòng xe mang nhãn hiệu Nhật như Toyota, Nissan, hay Mazda, rất hiếm gặp những dòng xe cao cấp như Mercedes, BMW hay các siêu xe. Taxi thì sử dụng nhiều dòng xe cổ Toyota Crown sang trọng với các bác tài đều ở độ tuổi 50-60.

Tàu điện ngầm, tàu trên cao và tàu cao tốc ở Nhật phát triển cách đây cả mấy chục năm. Có anh bạn từng đi Nhật cách đây 2 chục năm và giờ vẫn thốt lên rằng nước Nhật vẫn vậy, chả thay đổi gì, đường xá, cao ốc, tàu điện vẫn như xưa, nước Nhật đang phát triển ngầm chứ không thay đổi bộ mặt và dáng vẻ bên ngoài. Chúng tôi không thấy có những công trình đang xây dựng, càng không thấy những con đường xây mới. Nước Nhật đang sống chậm và đạt đến ngưỡng phát triển của mình, họ phát triển chiều sâu, nâng cao chất lượng cuộc sống và đang già đi.

Các tòa nhà ở Nhật nhìn vẻ bề ngoài thì cũ kỹ, màu sắc không nổi bật, màu tường thường được phủ một lớp sơn màu nâu, tuy nhiên trong nhà thì rất tiện nghi, tối ưu hóa tính năng sử dụng và khá đơn giản. Tôi được ngồi trên chuyến tàu cao tốc từ Osaka đến Tokyo, được trải nghiệm chuyến tàu đạt vận tốc xấp xỉ 300km/h, những hàng cây, những mái nhà, những cảnh sắc bên đường cứ vun vút lao nhanh qua ô kính cửa sổ. Tôi thấy rất nhiều những “cánh đồng” điện năng lượng mặt trời trên dọc đường đi, có những “cánh đồng” rất lớn với những tấm năng lượng điện nối dài tạo thành một khối kính khổng lồ màu đen.

Tôi thấy rất nhiều mái nhà lợp ngói màu nâu xám ở những làng quê của Nhật Bản, họ không xây nhà cao tầng sơn đủ màu sắc và mái ngói xanh đỏ như VN, mà đơn giản một màu nâu đặc trưng thường thấy ở Nhật. Họ đơn giản như cuộc sống của họ vậy, họ không cần những ngồi nhà cao to rộng rãi, không cần khoe khoang sự giàu sang của mình bằng việc trang trí cho mình những bộ cách rực rỡ sắc màu. Cái người Nhật cần đó là sự tiện nghi, sự thoải mái và bầu không khí trong lành.

Đi tàu điện ở Tokyo thì phải nói là sự đau đầu đối với du khách, nó như một sự đánh đố và bài toán không có lời giải cuối cùng. Nhìn vào sơ đồ các tuyến tàu điện ngầm ở Tokyo mà tôi cảm nhận như nhìn vào ma trận với những đường xanh, đỏ, nâu, cam chằng chịt.

Ở Tokyo tồn tại song song 2 tuyến tàu điện ngầm và tàu điện nhanh trên cao, thậm chí còn có tuyến tàu điện với tốc độ chậm hơn đi trong thành phố. Mọi người đi làm ở các tỉnh xa thường lựa chọn tuyến tàu điện ngầm và phải chuyển 2-3 lần tàu mới đến được nơi mình cần đến. Với các tuyến tàu điện chằng chịt như vậy, người dân Tokyo chủ yếu di chuyển bằng tàu điện đi làm, đi chơi và shopping. 

Hôm tôi ở Tokyo là vào ngày CN nên các tuyến tàu điện không đông như ngày thường và giờ cao điểm. Việc nói to, cười đùa hay để chuông điện thoại trên tàu điện là điều tối kỵ ở Nhật Bản, bạn chỉ cần nói to là hàng chục ánh mắt đang chăm chú vào điện thoại ngẩng lên nhìn bạn với ánh mắt không thân thiện lắm. Ở Nhật họ thường đọc sách hay cắm đầu vào điện thoại thậm chí tranh thủ ngủ trên tàu điện, họ không cười, không nói chuyện hay đi lại trên tàu.

Dù được người quen sống 5 năm ở Tokyo dẫn đi chơi nhưng nó vẫn phải tìm đường, tìm tuyến tàu điện bằng google map, điều đó chứng tỏ rằng, đi lại ở Tokyo sẽ khó khăn thế nào nếu không có điện thoại thông minh.

Văn hóa xếp hàng ở Nhật dường như đã thành một biểu tượng văn hóa, và nó càng mạnh hơn kể từ khi cơn sóng thần ập vào Nhật năm 2011. Năm đó, cả nước Nhật chịu tổn thất vô cùng to lớn và gồng mình nên để khắc phục hậu quả. Người dân mất nhà, mất tài sản và trở thành những người vô gia cư đói khổ phải xin trợ cấp cứu đói của Chính phủ. Các hình ảnh đoàn người xếp hàng dài dằng dặc tại những điểm cứu đói được truyền hình đi khắp các nước trên thế giới. Họ xếp hàng trong trật tự, họ xếp hàng với lòng tự trọng lớn hơn cơn đói khát trong họ. Cả thế giới nhìn vào và xúc động, nghiêng mình khâm phục ý chí của người Nhật không nao núng trước những khó khăn. Họ kể rằng, có một hình ảnh mà làm cả thế giới phải thay đổi cách nhìn về người Nhật cũng như người Nhật phải thay đổi chính cách suy nghĩ của mình. Đó là hình ảnh 1 đứa bé mất cả gia đình đang đứng xếp hàng lẫn cùng với đoàn người dài vô tận, những người cứu trợ đã mang đến tận nơi cho đứa bé suất cứu trợ, đứa bé nhận lấy, cám ơn và đi thẳng đến nơi cứu trợ, trả lại suất cứu trợ và tiếp tục đứng vào cùng với đoàn người đang xếp hàng. Lòng tự trọng của 1 đứa bé trong khó khăn đã làm rung chuyển cả nước Nhật và hình thành vững chắc hơn thói quen xếp hàng của người Nhật từ đó đến giờ. Ở Nhật, hầu như việc xếp hàng để mua món đồ ăn hay xếp hàng thanh toán tại các cửa hàng là chuyện hết sức bình thường. Tôi chứng kiến có những quán ăn mà người ta xếp hàng cả tiếng để được phục vụ vì bên trong có quá ít chỗ ngồi, không phải họ có nhiều thời gian rảnh mà là họ muốn được ăn những món ăn mà họ ưa thích. Người Nhật thường hay đi bộ vì họ phải di chuyển từ nhà ga tàu điện đến nơi cần đến, quãng đường có thể vài trăm mét hay 1-2 cây số. Họ đi rất nhanh, ùa sang các ngã tư đèn xanh và tỏa đi khắp ngả. Ý thức giao thông của họ rất tốt, không bao giờ chạy qua đường khi tín hiệu đèn chưa chuyển sang xanh. Tôi đã học được điều này ở Nhật, nhưng về VN thì đâu lại vào đấy, chậm 1s là phải chờ cả mấy chục giây chứ chả đùa.

Khách sạn bên Nhật khá khiêm tốn, ko có những ks lớn và phòng ks cũng nhỏ hẹp, chỉ đủ những vật dụng cần thiết, được sắp xếp ngăn nắp và gọn gàng. Đoàn chúng tôi đi đông nên được tách ra ở 2 khách sạn khác nhau và mỗi lần đi ăn cũng phải chọn những nơi xa để ăn vì những quán ăn nhỏ bé ở thành phố không đủ chứa lượng khách lớn như vậy, đặc biệt là ở Osaka. Tôi không có nhiều cơ hội được thưởng thức các món ăn truyền thống của Nhật Bản, tuy nhiên cảm nhận được rằng người Nhật họ làm món ăn rất nhạt, không có mì chính hay nước mắm dù mì chính nổi tiếng Ajinomoto do chính người Nhật sản xuất ra. Họ sử dụng xì dầu và mù tạt để làm nước chấm, đôi khi là nước sốt gì đó. Tôi không ăn được nhiều đồ ăn của họ, chỉ ăn vừa đủ để cảm nhận. Ở khách sạn ăn sáng cũng phải xếp hàng dài mới đến lượt vì phòng ăn họ thiết kế với số ghế ngồi khiêm tốn, chúng tôi phải xếp hàng mất hơn 15’ mới tới lượt và hàng đợi kéo dài cả hàng lang khách sạn nhỏ hẹp. Nếu ở VN chắc tôi sẽ bỏ đi ăn món khác ở ngoài thay vì xếp hàng dài như vậy để được ăn. 

Ở Nhật, không khí thật trong lành và không bụi bậm, tôi không thấy người đi bộ phải đeo khẩu trang dù ở các cửa hàng ở Nhật khẩu trang được bán nhiều. Không khí ở Nhật sạch đến nỗi những lá cây ở bụi cây ven đường như được lau bởi bàn tay con người, sạch bóng và không có lớp bụi phủ. Tôi thử ôm lấy 1 cái cột điện, dùng tay xoa đi xoa lại quanh cái cột và nhìn lại bàn tay mình, tôi ko tin vì tay tôi hoàn toàn sạch sẽ, ko hề có một tí bụi nào dính ở trên tay. Bảo sao người Nhật sống lâu vậy, không khí trong lành khiến họ ít bệnh tật, thức ăn toàn đồ nhiều chất dinh dưỡng và được lựa chọn khiến họ khỏe mạnh và dẻo dai.

Việc vệ sinh đường phố cũng được coi trọng, ngoài việc ng dân í thức không vứt rác bừa bãi thì những công nhân môi trường ở đây luôn có mặt ở khắp các con phố để nhặt từng cọng rác cho vào túi nilon đeo bên hông quần. Ở Tokyo họ không cần đến xe quét rác hay phun tưới nước ở trên đường, buổi sáng tôi hay lang thang chạy dọc các con phố để quan sát và khám phá thành phố.

Hàng hóa ở Nhật thì đa dạng và phong phú, các cửa hàng tiện lợi có ở khắp nơi, giá thì luôn ổn định niêm yết ở 1 mức giá dù ở trung tâm Tokyo hay ở cửa hàng miễn thuế ngoài sân bay. Ở Tokyo thì chuỗi cửa hàng ABC Shop, Donquijote được khách du lịch ưa chuộng nhất vì nó có đủ loại các mặt hàng mà họ cần mua (trừ đồ điện tử phải qua phố điện tử lựa chọn). Hàng hóa đủ loại từ đồ Mỹ phẩm, quần áo, đồ chơi điện thoại, máy ảnh, máy tính, thuốc thang, thực phẩm chức năng, bánh kẹo được sản xuất tại Nhật bản được nhiều khách du lịch mua nhất. Các cửa hàng này mở 24/7 tại các khu phố du lịch để phục vụ nhu cầu của khách hàng. Ở đây cũng có một ít cửa hàng bán đồ xxxtoy, khách hàng như người VN chúng tôi chỉ lướt qua vì tò mò chứ không dám đứng nhìn hoặc cầm lên xem quá lâu. Các mặt hàng Made in China cũng có mặt ở đây nhưng thường khách hàng sẽ không lựa chọn hoặc lựa chọn nếu nó là thương hiệu của Nhật được sản xuất. Do lượng người mua rất lớn cho nên việc thanh toán cũng vô cùng vất vả, hàng người xếp hàng để thanh toán luôn dài và liên tục.

Tôi được đi thăm 1 số địa danh nổi tiếng ở Nhật Bản như cố đô Kyoto, Chùa Vàng Kinkaku-ji (Golden Pavillon Temple), Lâu đài Osaka, cung điện Tokyo…tất cả đều là những địa danh cần phải đến khi đặt chân lên đất nước Nhật Bản. Chẳng hạn như ngôi chùa Vàng Kinkaku-ji là ngôi chùa được dát vàng lá được xây dựng từ thế kỷ thứ 14, được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới.

Hay Lâu đài cổ Osaka là biểu tượng của thành phố Osaka được bao quanh bởi công viên Osaka với những hàng cây xanh mướt tuyệt đẹp. 

Núi Phú Sỹ là biểu tượng của người dân Nhật Bản với độ cao 3776m so với mặt nước biển, đây là đỉnh núi cao nhất Nhật Bản quanh năm tuyết phủ và là một núi lửa vẫn đang hoạt động. Tôi được ngắm nhìn núi Phú Sỹ khi đi tàu cao tốc từ Osaka đến Tokyo ngang qua gần chân núi Phú Sỹ. Thời gian cho phép chinh phục đỉnh núi là vào tháng 7 và tháng 8, khi tuyết trên núi bắt đầu tan chảy, và thời điểm đẹp nhất để lên núi ngắm nhìn bình mình là vào lúc 4h30 sáng cho nên người dân thường bắt đầu leo từ tối xuyên qua đêm để lên đỉnh núi vào sớm hôm sau. Nếu có dịp quay lại Nhật Bản, đây sẽ là điểm khám phá đầu tiên của tôi tại Nhật Bản.

Tôi có 2 buổi chạy bộ ở Osaka và Tokyo, may mắn là thời tiết ở đây khá phù hợp cho chạy bộ, nhiệt độ dao động từ 20-25 độ, trời mát mẻ và đôi lúc có mưa nhỏ. Ở Osaka tôi chạy quanh các khu phố nhỏ, vắng vẻ và sạch sẽ, còn ở Tokyo thì đường phố đông hơn, rộng rãi hơn và nhiều đèn xanh đỏ hơn. Ngày thứ ba có nhiều thời gian thì Tokyo mưa tầm tã, kế hoạch chạy dài quanh Tokyo của tôi bị phá sản. Chạy bộ tôi khám phá được nhiều thứ hơn khi ngồi trên xe ô tô di chuyển, tôi ngắm nhìn được thành phố được gần hơn, cảm nhận được chân thật hơn về con người, cuộc sống của người dân Nhật Bản.

Chuyến đi của tôi ngắn ngủi trọn vẹn 4 ngày 3 đêm, chưa đủ hiểu hết và khám phá hết về đất nước mặt trời mọc xinh đẹp này. Nếu có dịp chắc tôi còn quay lại đây thực hiện tiếp những điều còn dang dở của chuyến đi này. Nhật Bản quả là một nơi đáng sống với rất nhiều người.

Hẹn gặp lại Tokyo vào một ngày gần nhất.

Cám ơn đại gia đình Hyundai by TC MOTOR đã cùng đồng hành trong suốt chuyến đi.

Tokyo tháng 6/2019